Gdy dziecko długo śpi… Kiedy to powód do zmartwienia?

Nadmierna senność może mieć wiele błahych przyczyn, ale może również być symptomem poważniejszych problemów. Sytuacja, kiedy dziecko lub noworodek długo śpi, nie od razu oznacza coś alarmującego, jednak warto się temu przyjrzeć i wyeliminować najczęstsze i najbardziej oczywiste przyczyny nadmiernej senności. Dlaczego czasem martwimy się gdy dziecko długo śpi i przede wszystkim, jak reagować w takiej sytuacji?

Dziecko długo śpi… ale czy za długo?

Niepokój związany z nadmierną sennością niemowląt i dzieci jest zrozumiały. Zanim jednak zaczniemy szukać pomocy, warto sprawdzić normy snu przewidziane dla poszczególnych grup wiekowych, bo różnią się one znacznie od tych, które obserwujemy u osób dorosłych. Sprawdźmy, czy nasz noworodek lub niemowlę na pewno za długo śpi w nocy…

• Dziecko 4-12 miesięcy śpi długo, bo aż 12-16 godzin na dobę (włącznie z drzemkami w ciągu dnia).
• W wieku 1-2 lata normą jest mniej więcej 11-14 godzin snu w ciągu doby.
• Dla grupy wiekowej 3-5 lat to około 10-13 godzin dziennie.
• Dzieci 6-12 lat standardowo śpią jakieś 9-12 godzin na dobę.
• Nastolatki (13-18 lat) – 8 do 10 godzin dziennie.

Zalecenia ustalone przez specjalistów oparte są o wyniki badań dotyczących wpływu długości snu na rozwijający się organizm (ze szczególnym uwzględnieniem rozwoju mózgu). Prawidłowa liczba przespanych godzin w ciągu doby zapewnia większą stabilność emocjonalną dziecka, poprawę skupienia uwagi i lepszą pamięć. Analogicznie jego brak lub niewystarczająca ilość może doprowadzić do pogorszenia kondycji psychofizycznej dziecka (rozdrażnienie, rozkojarzenie, obniżony nastrój etc.).

Dziecko długo śpi, a czy śpi dobrze?

Komfortowe, dostosowanie do potrzeb i wieku dziecka łóżko oraz naturalny materac zapewniający prawidłowe podparcie dla kręgosłupa rosnącego dziecka – to niezbędne warunki głębokiego, regenerującego wypoczynku. Zbyt długi sen dziecka i noworodka bywa spowodowany niedopasowanym materacem, który uniemożliwia przyjęcie wygodnej pozycji, powodując różnego rodzaju napięcia i przykurcze. Ich konsekwencją jest często wielokrotne wybudzanie się dziecka w ciągu nocy, a zatem wydłużone spanie i nadmierna senność w ciągu dnia.

Naturalne futony dla dzieci dostępne są w różnych rozmiarach i kolorach. Materac można położyć na rozłożonej macie tatami lub umieścić go na stelażu. Druga opcja jest zalecana w przypadku codziennego spania na materacu.

Dziecko długo śpi – być może ze zmęczenia?

Zmęczenie to częsta przyczyna zaburzeń senności. Począwszy od 7 roku życia i rozpoczęcia nauki szkolnej, dziecko zaczyna mieć zwiększoną ilość obowiązków. Coraz częściej okazuje się, że obciążenie jest na tyle duże, że dzieciom towarzyszy stałe zmęczenie. Trudny program nauczania, konieczność wielogodzinnej pracy i nauki w domu, duża ilość zajęć dodatkowych, wszystko to sprawia, że dzieci mają coraz mniej czasu na odpoczynek i sen, funkcjonując przez dłuższy czas w zachwianym rytmie dnia.

Brak spędzania czasu na świeżym powietrzu umożliwiającym odpoczynek i sprawną regenerację po godzinach skupienia w sali lekcyjnej powoduje narastające zmęczenie bez chwili wytchnienia. Potęguje je również złudny „czas odpoczynku” przed ekranem smartfona czy telewizora. W rezultacie dzieci kładą się spać zbyt późno, nie dostarczając organizmowi prawidłowej dawki snu. Rano budzą się zmęczone i senne, niechętne do podejmowania wyzwań. Narasta frustracja i zniechęcenie. Remedium na ten stan rzeczy jest wprowadzenie regularnego trybu dnia i sprawdzenie, czy dziecko nie jest przeciążone obowiązkami i na pewno chętnie uczestniczy we wszystkich zajęciach pozalekcyjnych.

Dziecko długo śpi… czasem z powodu choroby

Zdarza się czasami, że przyczyną zbyt długiego snu u noworodków, niemowląt i dzieci jest jakieś zaburzenie lub choroba. Te, które pojawiają się najczęściej, to zazwyczaj niegroźne przypadłości. Zdecydowanie rzadziej nadmierna senność dzieci jest objawem poważnej choroby. Jakiej?

• Przerost migdałka gardłowego – częsta dolegliwość najmłodszych dzieci będąca wynikiem różnych infekcji, które w pierwszych latach życia dziecka mogą pojawiać się dość często. Najpoważniejszym symptomem przerośniętego migdałka są pojawiające się bezdechy u dziecka i cykliczne wybudzanie się ze snu. W konsekwencji maluch budzi się oczywiście po długiej nocy niewyspany, marudny i zmęczony. Lekarz laryngolog decyduje w takim przypadku o leczeniu bądź usunięciu przerośniętego migdałka.

• Alergia – objawiająca się często nieżytem nosa, który wymusza oddychanie przez usta, co powoduje trudności ze snem. Towarzyszy mu często ból głowy, więc dziecko czuje się zmęczone i chore. Katar na tle alergicznym leczy się objawowo w taki sposób, aby symptomy były jak najmniej uciążliwe dla dziecka.

• Niedoczynność tarczycy – zaburzenie hormonalne, którego jednym z objawów jest nadmierna senność. Pozostałe symptomy to nieuzasadniony przyrost masy ciała, uczucie zimna, pogarszający się stan włosów i paznokci. W przypadku stwierdzenia, że dziecko długo śpi, czemu towarzyszą inne niepokojące z wyżej wymienionych objawów, pediatra może zlecić badanie poziomu hormonów tarczycy.

• Niedokrwistość – sprawia, że dziecko może czuć się przez cały czas nadmiernie senne. Towarzyszą jej również bladość skóry, wypadanie włosów i łamliwość paznokci, szybkie męczenie się oraz problemy z koncentracją. Starsze dzieci mogą zasygnalizować przyspieszone bicie serca (odczuwane jako „kołatanie”). Lekarz po przeprowadzeniu niezbędnych badań zaleca najczęściej suplementację żelaza.

Zanim jednak wyciągniemy broń ciężkiego kalibru, w postaci najpoważniejszych chorób i zaburzeń, warto sprawdzić, czy nasze dziecko ma zaspokojone podstawowe potrzeby organizmu: odpowiednią ilość dobrej jakości(!) wypoczynku, prawidłową, zdrowo zbilansowaną dietę oraz wygodne łóżko i materac. W przypadku najpoważniejszych chorób nadmierna senność u dzieci i niemowląt rzadko bywa jedynym objawem choroby. Najczęściej po wprowadzeniu pewnych zmian w codziennej rutynie dziecka, ilość potrzebnego snu wraca do normy.