- Home
- /
- Strona główna
- /
- Zdrowy sen
- /
- Problemy ze snem –...
Problemy ze snem – symptomy przewlekłej bezsenności
Śpimy coraz krócej i gorzej. Problemy ze snem miewa co drugi człowiek, o bezsenność chroniczną podejrzewa się kilkanaście procent ludzi. Jak ją rozpoznać, z czego wynikają zaburzenia snu i jak radzić sobie z objawami bezsenności?
Aby zdiagnozować chroniczną bezsenność niezbędny jest zespół różnych specjalistów, choć najczęściej zajmują się tym psychiatrzy. Zanim jednak udamy się do lekarza, wykluczmy to, czego oczywistym następstwem mogą być chwilowe problemy ze snem, a co nie wymaga leczenia: niewygodne łóżko, zmiana strefy czasowej, stres, za dużo kawy, infekcja dróg oddechowych etc. Jeśli nic takiego nie ma miejsca, zastanówmy się nad objawami bezsenności i tym, czy nie oznaczają one chronicznych kłopotów.
Spis Treści
Symptomy, które mogą wskazywać na bezsenność przewlekłą
1. TRUDNE ZASYPIANIE
Chodzi o problemy z zaśnięciem odczuwane kilka razy w tygodniu, od kilkudziesięciu dni. Wcześniej granicę wyznaczał miesiąc. Teraz klasyfikacja chronicznej bezsenności wymaga minimum trzech miesięcy takich objawów. Trudność w zaśnięciu przejawia się wydłużeniem czasu zasypiania. U zdrowego, dorosłego człowieka to średnio 15-20 minut (więcej niż 45 to już patologia). Jeśli „nie wyrabiamy się” z zaśnięciem w takim czasie i zaczynamy się męczyć w łóżku… mamy problem.
CO ROBIĆ
Wyjść z łóżka i wrócić później. Próba zaśnięcia na siłę prawie nigdy się nie udaje. Przewracając się z boku na bok utwierdzamy organizm w tym, że zasypianie jest trudne, nieprzyjemne, niemożliwe. Tworzy się błędne koło. Chroniczna bezsenność generuje objawy, które ją nasilają i coraz trudniej się z tego wyrwać. Co jeszcze? Jest kilka sposobów na ułatwienie zasypiania – od dobrze urządzonej sypialni, przez techniki relaksacyjne, po „drobiazgi”, jak właściwa dieta czy regularność snu. Kładzenie się o tej samej porze „programuje” organizm na relaks w tym czasie.
Sprawdź, jak szybko zasnąć i szybko się wyspać >>
2. WCZESNE BUDZENIE
Czasami zaburzenia snu objawiają się wczesnym budzeniem, co może oznaczać skrócenie dobowego czasu snu. Zdrowa, dorosła osoba powinna spać średnio 7 godzin na dobę. Jeśli śpimy w nocy (przez wiele tygodni, miesięcy) krócej (mniej niż 5-6 godzin), jest to niekorzystne dla organizmu. Poza negatywnym wpływem na kondycję psychofizyczną, zwiększa to również ryzyko zachorowania na cukrzycę, choroby naczyniowe, otyłość i in. Jako ciekawostkę dodajmy, że średni czas naszego snu nocnego skrócił się na przestrzeni ostatniego stulecia o 20%, a problemy ze snem są jedną z najpowszechniejszych dolegliwości.
CO ROBIĆ
Ustalmy, czy budząc się wcześnie rzeczywiście śpimy krócej. Być może śpimy wystarczająco długo (minimum to 300 minut), ale należymy do „skowronków”, które w przeciwieństwie do „sów” wolą (bo lepiej funkcjonują) wcześniej zaczynać dzień i wcześniej się kłaść. Każdy ma indywidualny rytm biologiczny, z którym nie ma sensu walczyć. Lepiej dostosować do tego swój plan dnia.
3. WYBUDZANIE W NOCY
Budzenie się i kłopot z ponownym zaśnięciem może być objawem bezsenności długotrwałej. Za problem uznaje się sytuację, w której sumaryczny czas wybudzeń w nocy przekracza pół godziny i dzieje się tak tygodniami/miesiącami. Wpływ na to ma fizjologia i przewlekłe choroby, które nie pozwalają spać (z powodu chronicznego bólu, chrapania, parcia na mocz, stanów lękowych etc.).
CO ROBIĆ
Najważniejsze jest wyeliminowanie bezpośredniej przyczyny nocnego wybudzania. Dlatego chroniczną bezsenność leczy się interdyscyplinarnie. To jednocześnie choroba i objaw innych chorób. Tylko specjalista może stwierdzić, co jest przyczyną bezsenności i jak zwalczyć problem ze snem u danego pacjenta.
4. CHRONICZNE ZMĘCZENIE
Gdy wstajemy po kilku godzinach snu i jesteśmy zmęczeni, prawdopodobnie jakość snu nie była wystarczająca. Być może był to tylko sen płytki, a może nastąpiły inne zaburzenia prawidłowego cyklu. Jeżeli dzieje się tak od trzech miesięcy lub dłużej, mamy do czynienia z bezsennością chroniczną.
CO ROBIĆ
Prawidłowy sen składa się z kilku cykli, a cykl z faz (snu płytkiego i głębokiego). Kiedy budzimy się w fazie głębokiej, wstajemy zmęczeni. Gdy budzimy się w fazie płytkiej, wstajemy chętniej i czujemy się lepiej. Moment dobry do obudzenia pojawia się co 90 minut. Postarajmy się więc wstawać po przespaniu wielokrotności 90 minut, a zatem… śpimy np. 6 albo 7,5 godziny, zamiast 5,5 czy 7. Jeśli to nie pomaga, idziemy do lekarza. Mogą być konieczne farmaceutyki.
5. ZŁE SAMOPOCZUCIE
Przewlekłe pogorszenie nastroju z powodu braku lub niskiej jakości snu jest oczywistą oznaką problemów, którymi trzeba się zająć. Rozdrażnienie, nerwowość, niepokój, poczucie przygnębienia, przewrażliwienie, spadek motywacji do działania… to tylko niektóre przykłady symptomów złego samopoczucia wynikającego z niewyspania, co z czasem przekłada się na dolegliwości somatyczne: bóle głowy, zaburzenia rytmu serca, nieprawidłowości w funkcjonowaniu układu pokarmowego i in.
CO ROBIĆ
Zazwyczaj sięgamy wtedy po używki, co nie rozwiązuje problemu. Jeśli udamy się po pomoc do psychologa, terapeuta może wysłać nas do psychiatry po leki, które pozwolą nam się wyspać, aby można było potem skutecznie podjąć psychoterapię. Zależnie od natury problemu, zaleca się środki nasenne i/lub antydepresyjne.
6. SPADEK FORMY INTELEKTUALNEJ
Problem z pamięcią? Trudno się skoncentrować? Logiczne myślenie sprawia kłopot, brak kreatywności, spada efektywność w pracy… To standardowe objawy bezsenności, które dręczą niekiedy już po kilkudziesięciu godzinach niewyspania i z czasem się pogłębiają.
CO ROBIĆ
Większość z nas stosuje doraźne metody zwalczania takiego stanu (napoje energetyczne, drzemki regenerujące), ale nie dotyka się istoty problemu. Jeśli mamy poradzić sobie z bezsennością, która to powoduje, trzeba poprawić higienę snu (jego warunki i zasady), nauczyć się spać zdrowo, wyrobić odpowiednie nawyki, zmienić tryb życia, sięgnąć po farmaceutyki, jeśli lekarz tak zdecyduje.
UWAGA! Nie musimy mieć wszystkich objawów, aby zacząć działać w kierunku poprawy ilości i jakości snu. Wystarczą dwa z wymienionych symptomów, by zacząć u siebie podejrzewać bezsenność.
Podsumowując…
Bezsenność chroniczna (w odróżnieniu od krótkotrwałej) to problemy ze snem dokuczające przynajmniej trzy razy w tygodniu, przez co najmniej trzy miesiące. Objawia się długim zasypianiem, skróconym czasem spania, wczesnym budzeniem, częstymi przerwami nocnego snu, przewlekłym zmęczeniem, obniżeniem kondycji psychofizycznej, pogorszeniem zdrowia. Przyczyny bezsenności w nocy mają związek z zaburzeniami psychicznymi (np. depresja, schizofrenia, nerwice, uzależnienia) i/lub somatycznymi (choroby neurologiczne, reumatyczne, schorzenia z przewlekłym bólem, astma, alergie, niedoczynność tarczycy i in.). Diagnozowaniem chronicznej bezsenności zajmuje się najczęściej psychiatra, a jej leczenie wymaga zazwyczaj terapii farmakologicznej i psychoterapii. Samodzielnie warto sobie pomóc, urządzając odpowiednio sypialnię medytując, stosując lekkostrawną dietę, prowadząc aktywny tryb życia i trzymając się zasad higieny snu. Nieleczona bezsenność przewlekła prowadzi do tycia, cukrzycy, nadciśnienia i innych chorób, oraz obniża jakość życia w każdym jego aspekcie.